Tổng hợp hướng dẫn cách chăm sóc trẻ sơ sinh cho mẹ bỉm sữa lần đầu làm mẹ hoặc chưa có kinh nghiệm, hoặc chưa thực sự làm tốt. Các mẹ bỉm đọc bài này xong thì chắc chắn là sẽ biết cách chăm sóc bé một cách tốt nhất.
 |
| Tổng hợp hướng dẫn cách chăm sóc trẻ sơ sinh cho mẹ bỉm |
Trước hết các mẹ bỉm cần quan tâm đến bộ sản phẩm của Puressentiel Pháp được phân phối độc quyền bởi Puressentiel Việt Nam tại Việt Nam về chăm sóc sức khỏe cho bé. Đó là bộ sản phẩm Baby Night Care gồm: sáp ấm ngực và sáp ngủ ngon.
Việc chăm sóc trẻ mới sinh thực ra không quá khó khăn, phức tạp nhưng đối
với những ông bố, bà mẹ lần đầu “lên chức”, việc chăm sóc trẻ còn khá bỡ ngỡ,
vụng về. Bé sơ sinh mới tiếp xúc với môi trường bên ngoài cơ thể mẹ nên sẽ phải
dần thích nghi nhiều với việc tự thở, tự bú và chống chịu dưới thời tiết bên
ngoài lúc nóng lúc lạnh. Để bảo vệ sức khỏe và đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh
của bé thì việc chăm sóc trẻ sơ sinh đúng cách là vô cùng quan trọng.
1.
Hướng dẫn bế trẻ sơ sinh đúng cách
Khi bế bé lần đầu tiên, người mẹ thường có chút lúng túng nhưng hãy nhẹ
nhàng, sau vài ngày, mẹ sẽ biết bé thích được bế ở tư thế nào nhất. Mỗi bé sẽ
thích được bế ở một tư thế riêng, có bé thích vác vai, có bé thích được ẵm
ngửa...Trước khi bế bé lên, người mẹ cần lên tiếng cho bé biết là sẽ bế bé. Hãy
nhìn và âu yếm trò chuyện với bé, nhẹ nhàng luồn hai tay xuống dưới đầu, vai và
mông bé để bế bé lên một cách nhẹ nhàng. Điều này giúp bé không giật mình, khóc
hoảng vì bất ngờ bị nhấc lên khỏi chỗ nằm. Với những bé mới lọt lòng, tư thế bế
trẻ an toàn và dễ dàng nhất là cho bé nằm ngang. Mẹ cố gắng giữ cho phần đầu và
cổ của bé nằm trên một đường thẳng, bụng bé ép vào bụng mẹ, mặt bé quay vào
ngực mẹ.
2.
Hướng dẫn cho bé sơ sinh bú đúng cách
Nên sớm bắt đầu cho trẻ bú ngay giờ đầu sau sinh. Những giọt sữa non đầu
tiên chưa thực sự dồi dào nhưng lại chứa nhiều chất bổ dưỡng, rất cần thiết cho
bé. Dạ dày của trẻ sơ sinh rất nhỏ, chỉ có thể chứa được 30 - 90ml sữa mỗi cữ
bú, và cứ 2-3 tiếng bé sẽ bú một lần. Tùy từng trường hợp sẽ có bé bú nhiều hơn
hoặc ít hơn. Mẹ cũng cần chú ý đến dấu hiệu bé đói. Một số bé khóc rất to, một
số khác lại chỉ mút tay, chép môi, quay đầu tìm sữa mẹ.
Cần chọn tư thế bú sao cho cả mẹ và bé đều thoải mái, Nguyên tắc đơn giản
nhất khi cho con bú mà các mẹ cần nhớ là giữ đầu và lưng của bé thẳng hàng, mặt
của bé hướng thuận vào bầu vú; như thế sẽ tạo ra tư thế bú đúng và con sẽ bú dễ
dàng, thoải mái nhất, có thể cho trẻ bú ở tư thế ngồi hoặc tư thế nằm.
Hãy lựa chọn tư thế bú mẹ đúng để trẻ nhận được các chất dinh dưỡng
cần thiết
Nên cho bé bú hết một bầu sữa rồi mới chuyển qua bầu còn lại, việc này
vừa giúp bé có thể bú được sữa cuối (lượng sữa giàu dinh dưỡng nhất) vừa kích
thích giúp vú sản sinh ra lượng sữa mới. Nếu sau khi bú sạch 1 vú mà bé vẫn
khóc, hãy cho bé bú vú bên kia. Nếu bé bú chưa hết mà đã no thì các mẹ nên vắt
sữa còn dư trữ lạnh. Sau vài ngày mẹ sẽ biết được nhu cầu bú của bé. Vào các cữ
bú sau có thể vắt bỏ một ít sữa đầu để bé bú sữa có nhiều năng lượng hơn.
Cho trẻ bú mẹ cả ngày lẫn đêm theo nhu cầu, thông thường trẻ bú mẹ sau
mỗi 2 đến 3 giờ, mỗi lần từ 15 đến 30 phút. Trẻ sơ sinh ngủ rất nhiều, thậm chí
ngủ quên ăn. Nên mẹ cứ cách 2-3 tiếng phải đánh thức bé dậy bú, nếu không bé
đói sẽ bị hạ đường huyết. Khi đánh thức bé, tuyệt đối không lay người bé, vì có
thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh non nớt của bé. Thay vào đó, mẹ cù chân nhẹ
nhàng để bé thức giấc. Một lưu ý nữa là tuyệt đối không để bé vừa ngủ vừa bú,
và không bú nằm vì sẽ khiến bé bị sặc rất nguy hiểm.
Trẻ sơ sinh cần được ợ hơi sau mỗi cữ bú để không bị khó chịu trong bụng.
Cách đơn giản nhất cho bé ợ hơi là mẹ bế bé lên tựa vào vai mình, một tay đỡ
mông chân bé, tay kia vỗ nhẹ lên lưng bé.
Bé sơ sinh cũng hay bị nấc. Mẹ đừng quá hoảng hốt vì đây là hiện tượng
bình thường do các cơ quan của bé chưa hoàn thiện như người trưởng thành. Nôn
trớ cũng vậy, mẹ đừng quá lo lắng nhé. Nếu bé nôn trớ nhiều kèm khóc liên hồi
không dứt thì phải đưa bé đến bệnh viện khám ngay.
3.
Hướng dẫn tắm rửa, vệ sinh cho trẻ sơ sinh
Bao lâu thì nên thay tã cho trẻ sơ sinh?
Mẹ có thể cho bé dùng tã vải hay tã giấy hoặc dùng xen kẽ cả hai loại tã
để tiết kiệm. Khi chọn tã giấy cho con, nên chọn loại có kích cỡ thích hợp, có
tính năng chống hăm, ngứa. Nếu cho con dùng tã vải, nên chọn loại có chất liệu
cotton mềm, thấm nước tốt. Trẻ bú sữa mẹ có xu hướng đại tiện nhiều hơn trẻ bú
sữa công thức, do chất dinh dưỡng trong sữa công thức tiêu hóa lâu hơn, nên trẻ
bú sữa công thức đại tiện ít hơn. Trẻ bú sữa mẹ thường đại tiện 4 lần hoặc
nhiều hơn, trong khi đó trẻ bú sữa công thức đại tiện khoảng 1-3 lần tùy từng
bé. Nếu phân của bé có chứa chất nhầy màu trắng hoặc sọc hoặc đốm màu đỏ, mẹ
cần đưa bé đi khám ngay vì đây có thể là dấu hiệu nguy hiểm.
Nên thay tã cho bé ngay sau khi bé tè hay ị. Khi thay, phải vệ sinh sạch
vùng hậu môn và bộ phận sinh dục của bé bằng khăn mềm và nước ấm theo hướng từ
trước ra sau. Nên thoa kem chống hăm hoặc kem bảo vệ da trước khi mặc tã mới
cho trẻ.
Cách tắm cho trẻ sơ sinh
Bé vừa mới sinh không nhất thiết phải tắm mỗi ngày. Trước khi tắm cho bé,
hãy tắt quạt, tắt máy lạnh, tiến hành massage cho bé. Dùng nước sạch pha với
nước sôi để tắm cho bé. Nước có nhiệt độ khoảng 36 - 38 độ C (tùy theo từng
mùa) là thích hợp để tắm cho trẻ. Nếu không có nhiệt kế đo nhiệt độ nước tắm,
bạn có thể dùng cùi chỏ tay để thử nước tắm cho bé. Lưu ý là trong khi tắm cho
bé, nên trò chuyện âu yếm với trẻ để trẻ cảm nhận được tình yêu thương. Khi
tắm, chú ý vệ sinh cơ thể bé ở những phần có nhiều nếp gấp da như cổ, nách,
chân, sau gáy, bẹn… Sau khi tắm xong, cần lưu ý cách chăm sóc trẻ theo các bước
sau nhằm giữ ấm cho bé: lau khô người bé bằng khăn bông mềm, mặc quần áo, nhỏ
mắt mũi, lau tai. Khi tắm cho bé, hãy đảm bảo phần cuống rốn của bé phải được
giữ càng khô càng tốt để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Mẹ có thể tham khảo thêm ý
kiến bác sĩ hoăc nữ hộ sinh để biết cách chăm sóc phần rốn này cho đến khi nó
rụng một cách tự nhiên trong khoảng 10 ngày.
4.
Hướng dẫn chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh
Rốn là một trong số những phần nhạy cảm của cơ thể trẻ sơ sinh nên cần
đặc biệt chăm sóc tốt để đảm bảo các hốc rốn khô và dây rốn rụng tự nhiên mà
không có bất kỳ tổn thương nào. Nếu không chú ý, rốn ở trẻ sơ sinh rất dễ bị
nhiễm trùng và xảy ra nhiều biến chứng khác như chảy máu, chảy dịch,...
Việc chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh cần phải được làm hằng ngày và vệ sinh
theo các bước sau:
Trước khi chăm sóc rốn cho trẻ, mẹ cần rửa tay thật sạch, sát trùng tay
bằng cồn 90 độ.
Nhẹ nhàng tháo băng rốn và gạc rốn của bé ra.
Quan sát mặt cắt rốn và vùng quanh rốn xem rốn có bị viêm đỏ, có mủ, chảy
dịch vàng, chảy máu, có mùi hôi hay có bất kỳ bất thường nào khác không.
Lau rốn bằng bông gòn với nước sạch, sau đó thấm khô vùng cuống rốn và
chân rốn.
Sát trùng vùng da quanh rốn bằng nước muối sinh lý.
Có thể để hở rốn hoặc chỉ cần che rốn bằng một lớp gạc mỏng vô trùng.
Quấn tã vùng dưới rốn, tránh để phân, nước tiểu hay bất kỳ thứ gì vấy bẩn
vùng rốn.
Luôn giữ cho rốn của trẻ khô và sạch sẽ nhất có thể.
Không sử dụng nước thơm hoặc rắc bột lên trên hoặc xung quanh rốn của bé.
Khoảng 1-2 tuần sau khi sinh, dây rốn của trẻ sẽ khô và rụng tự nhiên.
Tuy nhiên, nếu có chảy máu hoặc nhiễm trùng, hay có bất cứ bất thường nào mẹ
hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa nhé.
5.
Hướng dẫn chăm sóc da cho trẻ mới sinh
Làn da của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương nên việc chăm sóc
da cho bé cần phải được chú trọng. Việc chăm sóc và lựa chọn các sản phẩm chăm
sóc da cho trẻ sơ sinh cần phải tuân thủ những nguyên tắc sau:
Tránh việc cho trẻ tiếp xúc với các tác nhân gây kích thích da:
Chọn quần áo cho trẻ là các loại vải mềm;
Chú ý tránh cọ xát, kể cả cọ xát nhẹ trên da bé vì có thể gây tổn thương
làn da của trẻ;
Tránh cho trẻ tiếp xúc với các loại xà phòng thô bởi các sản phẩm này
thường có độ kiềm cao, dễ làm kích thích da của bé;
Giữ da bé có độ ẩm thích hợp:
Khí hậu khô hanh hoặc tắm rửa nhiều quá có thể khiến da bé mất nước. Mẹ
nên thoa kem dưỡng da ở những vùng da khô hay bong tróc cho bé.
Việc không thay tã thường xuyên cộng với thời tiết nóng ẩm có thể gây
nhiễm nấm, nhiễm trùng ở trẻ. Vì vậy, cần thường xuyên rửa sạch khu vực mang tã
của trẻ bằng các chất làm sạch có thành phần dịu nhẹ, không gây kích ứng;
Hạn chế làm thay đổi sự cân bằng của các loại vi khuẩn trên da bé:
Các chủng vi khuẩn thường trú trên da bắt đầu có ngay từ khi trẻ ra đời.
Chúng hiếm khi gây bệnh trừ khi trên da có vết thương hở hoặc độ axit tự nhiên
trên da trẻ bị phá hủy. Do vậy, các mẹ cần phải:
Giữ sạch cuống rốn và các vết thương hở của bé;
Làm sạch da bé với sữa tắm dịu nhẹ, có độ pH cân bằng, phù hợp với sinh
lý của da.
6.
Hướng dẫn chăm sóc mắt cho trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh đôi mắt còn rất mong manh và yếu ớt và đặc biệt rất nhạy cảm.
Để giúp mắt trẻ phát triển một cách tốt
nhất cha mẹ nên chú ý cách chăm sóc mắt cho trẻ sơ sinh. Các bước vệ sinh mắt
cho trẻ sơ sinh như sau:
Bước 1: Rửa tay sạch trước khi vệ sinh mắt cho trẻ
Bước 2: Chuẩn bị nước muối sinh lý chuyên biệt cho vệ sinh mắt trẻ
sơ sinh, 2 miếng gạc vô khuẩn để vệ sinh riêng từng mắt.
Bước 3: Dùng nước muối sinh lý thấm ướt gạc vô trùng, lau nhẹ
nhàng theo chiều từ đầu đến đuôi mắt.
Bạn nên vệ sinh mắt 3 lần cho trẻ một ngày vào buổi sáng sau khi ngủ dậy,
sau khi tắm và buổi tối trước khi đi ngủ. Đừng quên rửa mặt cho trẻ bằng khăn
sạch và nước ấm. Cần chuẩn bị cho bé khăn riêng, dùng xong giặt sạch, phơi
nắng, thay khăn định kỳ và không dùng để lau người.
7.
Cách cho trẻ sơ sinh ngủ
Giấc ngủ đối với trẻ sơ sinh là rất quan trọng. Thiếu ngủ hoặc ngủ không
đủ giấc sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Thông thường, trẻ mới sinh
cho đến một tháng tuổi gần như ngủ suốt ngày đêm và chỉ thức dậy để bú (2-3
giờ/ lần). Vì chưa phân biệt được ngày đêm nên bé có thể ngủ suốt vào ban ngày
và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm (8-9 giờ vào ban ngày và khoảng 8 giờ vào
ban đêm). Thông thường, không cần phải đánh thức trẻ sơ sinh dậy để cho bú
nhưng cũng không nên để bé ngủ quá 3 giờ mà không cho bú. Các trường hợp đặc
biệt như non tháng, nhẹ cân, trào ngược dạ dày thực quản…có thể phải cho bú
thường xuyên hơn.
Dạy bé phân biệt giữa ngày và đêm
Vài bé sơ sinh có thói quen thức đêm ngay từ trong bụng mẹ. Bạn có thể
nhận biết điều này khi nhận thấy bé quẫy đạp trong bụng mẹ nhiều hơn vào ban
đêm. Khi chào đời, bé cũng vẫn duy trì thói quen này và làm mẹ mệt mỏi vì không
chịu ngủ khi mẹ đã ríu mắt rồi. Trong vài ngày đầu sau sinh, bạn không thể thay
đổi bé ngay được mà chỉ có thể bắt đầu dạy bé khi bé đã được hai tuần tuổi.
Ban ngày, khi bé còn thức:
- Chơi với bé càng nhiều càng tốt.
- Nói chuyện và hát cho bé nghe khi cho bú các cữ ban ngày.
- Đảm bảo phòng ngủ nhiều ánh sáng vào ban ngày.
- Không cần “cắt đứt” mọi tiếng ồn thông thường vào ban ngày, như tiếng
tivi, radio, máy giặt…
- Nếu đang bú mà bé thiu thiu ngủ thì nhẹ nhàng đánh thức bé dậy.
Ban đêm:
- Giữ yên lặng và nói khẽ khi cho bé bú cữ đêm.
- Giữ phòng tối (có thể để đèn ngủ ánh sáng dịu) và yên tĩnh, không trò
chuyện với bé nhiều.
Cần phải dạy bé nhận biết ban đêm
là lúc ngủ ngay từ khi bé được hai tuần tuổi, đừng để quá muộn.
Tổng hợp mẹo hay giúp bé ngủ ngon, sâu giấc, không giật mình, vặn vẹo, ọ ẹ vào ban đêm tạo sự yên tâm cho bố mẹ ông bà
 |
| Giấc ngủ ngon cho bé là niềm hạnh phúc của bố mẹ |
Cho Bé Ngủ Ngày Giấc Ngắn
Giới hạn thời lượng ngủ của bé xuống còn hai hoặc ba giờ một
lần. Nếu bé ngủ lâu hơn có thể ảnh hưởng đến giấc đêm của bé. Nếu một giấc ngủ
ngắn sắp đến mốc hai giờ rưỡi, hãy đánh thức bé dậy, cho chúng ăn, chơi với
chúng trong vài phút và sau đó đặt chúng xuống và vỗ về bé một giấc ngủ ngắn
khác. Bằng cách này, bạn đang khuyến khích thói quen cho ăn thường xuyên, điều
này cũng giúp bé ngủ ngoan hơn vào ban ngày và ban đêm.
Mẹ cũng cần được nghỉ ngơi, tự nhiên bé cần bú bất kể thời
gian nào khiến mẹ vô cùng mệt mỏi. Để đảm bảo mẹ cũng được nghỉ ngơi, chúng tôi
khuyên bạn nên cho bé bú trước khi bạn ngủ. Việc này sẽ giúp cả bé và mẹ đều thấy
thoải mái và có đủ sức cho các hoạt động tiếp theo.
Quấn Bé Khi Ngủ Đêm
Bé yêu đã quen với việc được quấn chặt suốt 9 tháng trong bụng
mẹ, cảm giác này vẫn còn đọng lại khi bé chào đời. Cảm giác được quấn chặt khiến
bé cảm thấy an tâm vì vậy mẹ cần dùng khăn mềm quấn bé khi cho bé ngủ. Việc quấn
khăn này còn giúp giữ ấm bé khi cho bé ngủ đêm.
Massage Nhẹ Nhàng Cho Bé Trước Khi Ngủ
Cho bé bú trước khi ngủ giúp bé dễ chịu hơn nhưng vẫn chưa đủ.
Khi bé quấy khóc, khó chịu bạn hãy thử massage nhẹ nhàng cho bé yêu, điều này
giúp bé đi vào giấc ngủ sâu hơn, êm ái hơn.
Chúng tôi khuyên bạn nên dùng dầu massage của Mustela để
nâng niu toàn thân bé. Hương dịu nhẹ sẽ giúp bé thư giãn tối đa, cho giấc ngủ
sâu hơn.
Dưỡng Ẩm Cho Da Bé
Dù bạn sờ vào vẫn cảm nhận da bé mềm và mịn tuy nhiên điều
này không có nghĩa là bé tránh khỏi các khả năng bị chàm hoặc bong da về sau. Để
giữ gìn làn da bé tốt nhất bạn nên thoa dưỡng ẩm cho bé mỗi ngày để tránh tình
trạng xấu khiến da bé khó chịu, ảnh hưởng đến giấc ngủ quý giá.
Nếu bé của bạn da bị chàm thì chúng tôi khuyên bạn dùng sản
phẩm Stelatopia Emollient Cream để làm dịu cơn ngữa bùng phát, giúp bé ngủ
ngoan hơn.
Ru Bé Bằng Tiếng Ồn Trắng
Mỗi khi bé ngủ, bạn cố gắng cách biệt bé với mọi tiếng ồn
nhưng với các tiếng ồn không mong muốn như tiếng chuông điện thoại, tiếng chó sủa,..
thì bạn cũng đành “bó tay”. Mặc dù chỉ với một tiếng ồn nhẹ cũng có thể phá đi
giấc ngủ bé yêu nhưng với tiếng ồn trắng thì có tác dụng ngược lại.
May mắn thay, bạn có thể dùng tiếng ồn trắng để lấn áp mọi
tiếng ồn không mong muốn khác. Bạn có thể mở quạt máy để chúng phát ra tiếng ồn
trắng nhưng nhớ để quạt không quay thẳng về phía bé yêu. Hoặc các bạn có thể
dùng máy ghi âm ghi lại tiếng ồn trắng trên youtube để bật lên phát cho bé như
một công cụ ru ngủ đầy hiệu quả.
Thay Tã Cho Bé Thường Xuyên
Vào ban đêm, bé yêu thường thức dậy, đòi bú, và ngủ ngay sau
đó (đôi khi sẽ ngủ khi đang bú). Bạn không muốn đánh thức bé bất kỳ lúc nào để
thay tã. Chúng tôi khuyên bạn nên thay tã cho bé trước khi cho bé bú như vậy sẽ
không làm phiền giấc ngủ của bé yêu.
Khi bé thức dậy đòi bú, bạn sẽ thay tã theo thứ tự sau:
Bỏ tã cũ đi.
Vệ sinh vùng mặc tã cho bé.
Thoa kem chống hăm tã Mustela’s Diaper Rash Cream 1 2 3.
Mặc tã mới cho bé.
Quấn bé bằng khăn ngủ.
Sauk hi hoàn thành các bước trên hãy cho bé bú và để bé ngủ
ngay sau đó.
Tắm Cho Bé Trước Khi Ngủ
Một mẹo khác giúp bé ngủ ngoan hơn là hãy tắm cho bé trước
khi ngủ. Khi bé thức giấc vào buổi chiều, bạn hãy tắm nhanh cho bé. Hãy dùng những
sản phẩm an toàn cho da bé như: tắm gội Mustela’s Gentle Cleansing Gel, dầu gội
đặc trị Foam Shampoo For Newborns và dầu tắm Bath Oil. Sau khi tắm cho bé hãy
thay tã sạch và massage nhẹ nhàng trước khi cho bé ngủ.
Đừng Tác Động Khi Bé Cựa Quậy Một Chút
Rất nhiều ba mẹ vừa thấy bé cựa quậy đã ngay lập tức dỗ dành
nhưng điều này lại làm bé thức giấc. Khi ngủ đôi lúc bé sẽ cựa quậy tỉnh dậy
nhưng ngay sau đó bé sẽ tự ngủ lại ngay. Nên khi bạn thấy bé cựa quậy, thức giấc
hãy để bé tự điều chỉnh chứ đừng vỗ về bé ngay lập tức.
Tắt Đèn Trong Phòng Ngủ
Để giúp bé ngủ ngoan vào buổi tối bạn hãy tắt đèn phòng. Kéo
rèm lại, tắt hết đèn và đồng hồ để tránh làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé yêu.
Đung Đưa Bé Để Ru Ngủ
Khi còn trong bụng mẹ bé đã quen với nhịp chân đung đưa của
bạn. Vì vậy để dỗ dành bé dễ ngủ hơn, bạn nên bế bé và đung đưa trên tay một
chút.
Tìm mẹo phù hợp nhất dành riêng cho bé
Mỗi bé đều có nét riêng biệt trong tính cách. Có cách hiệu
quả với bé này nhưng lại không thực sự hiệu nghiệm cho bé khác. Với kinh nghiệm
dùng thử nhiều cách bạn sẽ tìm được cách phù hợp nhất cho bé yêu của mình.
Tổng hợp lý do khiến trẻ sơ sinh khó ngủ, quấy khóc, vặn mình. Có rất nhiều lý do khiến trẻ sơ sinh khó ngủ, không ngủ, ít ngủ. Dưới đây là các lý do cơ bản, phổ biến và cách khắc phục hiệu quả.
 |
| Trẻ sơ sinh |
Dù cho là nguyên nhân gì đi nữa thì các mẹ bỉm cũng nên chú ý đến sản phẩm chăm sóc bé thương hiệu Puressentiel của Pháp được phân phối tại Việt Nam sau.
Vì sao trẻ
sơ sinh khó ngủ, không ngủ, ít ngủ?
Ngủ. Không
ai trong nhà của bạn có khả năng mắc bệnh này, đặc biệt là trong vài tháng đầu
tiên. Và ngay cả khi con bạn ngủ suốt đêm, các vấn đề về giấc ngủ của trẻ thỉnh
thoảng vẫn có thể xuất hiện.
Nói tóm lại,
đối phó với sự gián đoạn vào ban đêm thường chỉ đơn giản là một phần của giai
đoạn làm cha mẹ mới.
Hầu hết các
vấn đề liên quan đến việc trẻ sơ sinh khó ngủ, không ngủ, ít ngủ được là do những
nguyên nhân tạm thời như bệnh tật, mọc răng, cột mốc phát triển hoặc thay đổi
thói quen. Vì vậy, thỉnh thoảng trẻ ngủ không ngon giấc có thể không phải là điều
đáng lo ngại.
Một số trẻ
sơ sinh, đặc biệt là những trẻ lớn hơn, có thể gặp khó khăn trong việc phá vỡ
các thói quen ngủ mà chúng yêu thích và mong đợi, chẳng hạn như được đung đưa
hoặc cho ăn để ngủ khi đi ngủ hoặc khi chúng thức dậy vào nửa đêm.
Đó là lý do
tại sao sẽ hữu ích nếu bạn biết những lý do có thể khiến trẻ sơ sinh khó ngủ,
không ngủ, ít ngủ. Dưới đây là một số vấn đề phổ biến nhất về giấc ngủ của trẻ ở
mỗi giai đoạn trong năm đầu tiên và các giải pháp giúp trẻ.
Trẻ sơ sinh
khó ngủ, không ngủ, ít ngủ giai đoạn 0 đến 3 tháng tuổi
Ở giai đoạn
sơ sinh, trẻ vẫn đang điều chỉnh thói quen ngủ bình thường.
Trẻ sơ sinh
thường ngủ khoảng 14 đến 17 giờ trong
khoảng thời gian 24 giờ, thức dậy thường xuyên để bú cả ngày và đêm.
Trẻ 1 và 2
tháng tuổi nên ngủ cùng thời lượng, 14 đến 17 giờ một ngày, chia thành tám đến
chín giờ ngủ ban đêm và bảy đến chín giờ ngủ ban ngày trong một vài giấc ngủ ngắn.
Trẻ 3 tháng tuổi cần ngủ từ 14 đến 16 giờ trong khoảng thời gian 24 giờ.
Trẻ sơ sinh
rất nhỏ thường ngủ ngắn, giống như tiếng cựa, một phần là do chúng cần được ăn
quá thường xuyên. Nó hoàn toàn bình thường ngay bây giờ và nó sẽ sớm bắt đầu
thay đổi.
Điều đó nói
rằng, có một số thách thức có thể khiến trẻ sơ sinh khó ngủ, không ngủ, ít ngủ
hơn. Ở độ tuổi này, ba trong số những vấn đề phổ biến nhất là:
Không cho trẻ
nằm sấp
Bé quấy khóc
hoặc không chịu yên khi nằm ngửa khi ngủ. Trẻ sơ sinh thực sự cảm thấy an toàn
hơn khi nằm sấp khi ngủ, nhưng tư thế ngủ đó có liên quan đến tỷ lệ mắc hội chứng
đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) cao hơn nhiều. Vì vậy, các chuyên gia khuyên bạn
nên luôn đặt trẻ nằm ngửa khi ngủ.
Nếu em bé
không chịu nằm ngửa, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa kiểm tra thể chất cho
bé. Nhiều khả năng là em bé không cảm thấy an toàn khi nằm ngửa. Nếu đúng như vậy,
mẹ có thể thử áp dụng một số thủ thuật để
khuyến khích trẻ ngủ ngửa , bao gồm quấn tã cho trẻ và cho trẻ ngậm núm vú giả
khi đi ngủ. Chỉ cần gắn bó với một thói quen nhất quán. Cuối cùng, con bạn sẽ
quen với việc nằm ngửa khi ngủ.
Ngủ ngày cày
đêm
Em bé của bạn ngủ cả ngày, nhưng sau đó lại thức suốt đêm.
Các thói
quen về đêm của trẻ sơ sinh sẽ tự điều chỉnh khi trẻ thích nghi với cuộc sống
bên ngoài, nhưng có một số điều bạn có thể làm để giúp trẻ phân biệt giữa ngày và đêm, bao gồm
giới hạn giấc ngủ ngắn ban ngày xuống còn ba giờ và làm rõ sự phân biệt giữa
ngày và đêm (như giữ phòng của trẻ tối khi trẻ ngủ trưa và tránh bật TV khi cho
trẻ bú vào ban đêm).
Ngủ không
yên do thường xuyên bú khuya
Hầu hết trẻ 2 đến 3 tháng tuổi, đặc biệt là trẻ bú sữa mẹ, vẫn cần bú mẹ ít nhất một hoặc hai lần trong đêm. Mặt khác, thức dậy sau mỗi hai giờ vì thức giấc giữa đêm, thường là một điều quá tốt cho đến thời điểm này – và đối với hầu hết trẻ sơ sinh, điều này là không cần thiết.
Trước tiên, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa về tần suất con bạn nên ăn qua đêm. Nếu bạn bắt đầu cắt giảm lượng thức ăn cho trẻ qua đêm, hãy đảm bảo trẻ ăn đủ trong ngày bằng cách cho trẻ bú hai đến ba giờ một lần. Sau đó, tập từ từ kéo dài thời gian giữa các cữ bú vào ban đêm.
Giai đoạn 4
đến 5 tháng tuổi
Khi được 4 tháng, con bạn nên ngủ khoảng 12 đến 16 giờ một ngày, chia thành hai hoặc ba giấc ngủ ngắn ban ngày với tổng số 3-6 giờ, và sau đó chín đến 11 giờ vào ban đêm.
Trẻ 5 tháng
tuổi nên ngủ bao nhiêu tiếng? Ngày nay, ngủ từ 10 đến 11 tiếng vào ban đêm là
tiêu chuẩn. Bé cũng nên ngủ hai đến ba giấc trong ngày.
Hồi quy giấc
ngủ
Khi được 4 tháng tuổi, em bé trước đây thường hay buồn ngủ của bạn có thể sẵn sàng cho bất cứ điều gì ngoại trừ giờ đi ngủ – mặc dù bạn đã sẵn sàng bỏ bú. Chào mừng bạn đến với chứng thoái triển giấc ngủ mà nhiều trẻ sơ sinh gặp phải trong khoảng 4 tháng, sau đó thường lặp lại ở 6 tháng, 8 đến 10 tháng và 12 tháng (mặc dù nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào).
Tại sao điều này đang xảy ra ngay bây giờ? Giai đoạn thoái triển giấc ngủ kéo dài 4 tháng thường xảy ra khi con bạn bắt đầu thực sự thức dậy với thế giới xung quanh. Với tất cả những thứ mới mẻ hấp dẫn để chơi và xem và mọi người để gặp gỡ, cuộc sống quá nhiều niềm vui ở giai đoạn này để lãng phí thời gian ngủ.
Không có cách chính thức nào để “chẩn đoán” chứng thoái triển giấc ngủ – nhưng rất có thể bạn sẽ biết điều đó khi đang đối phó với nó.
Hãy duy trì
hoặc bắt đầu thói quen trước khi đi ngủ của bé – tắm, cho ăn, kể chuyện, hát ru
và âu yếm. Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng em bé của bạn ngủ đủ giấc vào ban ngày để
bù lại giấc ngủ đã mất vào ban đêm, vì em bé mệt mỏi thậm chí còn khó ngủ hơn
vào ban đêm. Cũng nên nhớ rằng sự thoái triển giấc ngủ chỉ là tạm thời. Khi con
bạn đã thích nghi với những khả năng phát triển mới của mình, mô hình giấc ngủ
sẽ trở lại ban đầu.
Thay đổi
thói quen ngủ trưa khiến em bé khó chịu vào ban đêm
Khi trẻ lớn hơn, chúng ngủ trưa ít hơn. Nếu em bé của bạn có vẻ hài lòng với lịch trình thay đổi của mình và ngủ ngon vào ban đêm, hãy nắm lấy cột mốc quan trọng này và tiếp tục. Nhưng nếu con bạn chợp mắt ít hơn nhưng quấy khóc nhiều hơn, hoặc khó đi ngủ vào ban đêm, có thể con bạn đang quá mệt mỏi và cần được khuyến khích ngủ trưa .
Hãy thử một
vài thói quen trước khi đi ngủ trước mỗi giấc ngủ ngắn (một vài bản nhạc yên
tĩnh, mát-xa hoặc một vài câu chuyện kể) và kiên nhẫn – có thể trẻ sẽ mất nhiều
thời gian hơn để ổn định thói quen.
Giai đoạn 6
tháng tuổi trở lên
Những ngày này, thói quen ngủ của con bạn có vẻ khác rất nhiều so với cách đây vài tháng ngắn ngủi.
Khi được 6 tháng, con bạn nên ngủ 10 đến 11 giờ vào ban đêm và ngủ hai hoặc ba giấc vào ban ngày.
Khi được 9 tháng, trẻ sẽ bắt đầu ngủ lâu hơn một chút vào ban đêm – khoảng 10 đến 12 giờ – và chỉ ngủ hai giấc trong ngày. Khoảng 12 tháng, em bé của bạn có thể có dấu hiệu sẵn sàng bỏ chỉ một giấc ngủ ngắn giữa trưa (mặc dù đối với hầu hết trẻ sơ sinh, điều đó xảy ra vào khoảng 14 đến 16 tháng).
Hơn nữa, trẻ
sơ sinh từ 6 tháng tuổi trở lên hoàn toàn có khả năng ngủ suốt đêm. Tuy nhiên,
vẫn còn rất nhiều thứ có thể làm gián đoạn thời gian.
Không chìm
vào giấc ngủ một cách độc lập
Hầu như tất cả mọi người đều thức dậy vài lần trong đêm – người lớn và trẻ sơ sinh đều như nhau. Một thói quen ngủ ngon suốt đời phụ thuộc vào việc biết cách ngủ một mình cả trước khi đi ngủ và qua đêm, một kỹ năng mà trẻ cần học. Nếu trẻ 6 tháng tuổi của bạn vẫn cần được cho ăn hoặc đung đưa để ngủ, bạn có thể cân nhắc việc huấn luyện giấc ngủ.
Bắt đầu bằng cách thay đổi thói quen trước khi đi ngủ. Nếu con bạn phụ thuộc vào bình sữa hoặc bú mẹ để ngủ, hãy bắt đầu lên lịch cho lần bú cuối cùng trước giờ đi ngủ hoặc ngủ trưa bình thường của bé 30 phút. Sau đó, khi trẻ buồn ngủ nhưng chưa ngủ, hãy di chuyển và đặt trẻ vào cũi. Chắc chắn, lúc đầu trẻ sẽ quấy, nhưng hãy cho nó cơ hội. Một khi trẻ học cách tự làm dịu bản thân – có thể bằng cách mút ngón tay cái hoặc núm vú giả (thói quen vô hại, hữu ích cho trẻ sơ sinh) – trẻ sẽ không cần bạn khi đi ngủ nữa.
Miễn là bé có thể tự đi vào giấc ngủ, bạn có thể đi đến bên cạnh nếu bé thức dậy vào ban đêm. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn cần phải đón con hoặc cho con bú. Một khi trẻ đã thành thạo nghệ thuật tự an ủi bản thân, giọng nói của bạn và một cái vuốt ve nhẹ nhàng sẽ đủ để khiến trẻ chìm vào giấc ngủ một lần nữa.
Bạn giải quyết vấn đề huấn luyện giấc ngủ như thế nào là tùy thuộc vào bạn. Để trẻ 6 tháng tuổi (hoặc thậm chí 5 tháng tuổi) khóc một chút trước khi bắt đầu (hoặc khóc to) thường có tác dụng. Đây là lý do tại sao: Khi được 6 tháng, trẻ sơ sinh nhận thức rõ rằng việc khóc thường dẫn đến việc được bế, đung đưa, cho ăn hoặc có thể là cả ba. Nhưng một khi họ hiểu rằng bố và mẹ không mua những thứ chúng đang cần, hầu hết sẽ ngừng khóc và nghỉ ngơi một chút, thường là trong vòng ba hoặc bốn đêm.
Nếu con bạn
thức dậy vào ban đêm khi bạn ở chung phòng, bạn nên đảm bảo với con rằng mọi thứ
đều ổn, nhưng hãy chuẩn bị sẵn kế hoạch về cách (và tần suất) bạn sẽ phản ứng với
tiếng khóc của con.
Ngủ không
yên do thường xuyên bú đêm
Khi nhiều em bé được 6 tháng tuổi, chúng không cần bú giữa đêm nữa. Vì vậy, nếu em bé của bạn không ngủ mà không được bú và đung đưa trước, hoặc bé vẫn thức dậy nhiều lần trong đêm và không ngủ lại mà không có cùng một lần cử động, có thể bé đã trở nên khôn ngoan khi thấy rằng thường xuyên quấy khóc. Được bế, đung đưa và cho ăn – động lực khá tốt để tiếp tục khóc.
Nếu bạn cảm
thấy thoải mái khi cố gắng luyện ngủ, đây có thể là một lựa chọn tốt cho những
em bé thường xuyên thức dậy để bú suốt đêm. Dù bằng cách nào, con bạn cũng cần
được giúp đỡ để học cách tự xoa dịu bản thân để có thể tự ngủ trở lại.
Thức dậy sớm
Em bé của bạn thức dậy sớm và thức, đôi khi sớm nhất là lúc rạng đông.
Nếu con bạn
được ít nhất 6 tháng tuổi, có một số chiến thuật bạn có thể thử để con ngủ muộn
hơn, chẳng hạn như điều chỉnh lịch ngủ trưa của con, thử nghiệm các giờ ngủ
khác nhau và làm cho phòng của con có nhiều ánh sáng hơn và cách âm.
Đau khi mọc
răng khiến bé không chịu nổi
Nếu con bạn có dấu hiệu mọc răng vào ban ngày chẳng hạn như chảy nước dãi, cắn, quấy khóc và cáu kỉnh. Cơn đau khi mọc răng cũng có thể đánh thức con vào ban đêm. Hãy nhớ rằng các vấn đề về giấc ngủ liên quan đến mọc răng có thể bắt đầu hầu như bất cứ lúc nào trong năm đầu tiên: Một số trẻ mọc chiếc răng đầu tiên khi được 6 tháng tuổi với những cơn đau khi mọc răng bắt đầu sớm nhất là 3 hoặc 4 tháng, trong khi những trẻ khác chưa mọc răng cho đến sinh nhật đầu tiên.
Trong khi bạn
không nên phớt lờ bé, hãy cố gắng tránh đón bé. Thay vào đó, hãy đưa ra một chiếc
nhẫn mọc răng, một vài lời nói nhẹ nhàng và vỗ về hoặc có thể là một bài hát
ru. Trẻ có thể tự ổn định, mặc dù bạn có thể phải rời khỏi phòng để điều đó xảy
ra. Nếu trẻ bị đau nướu vào ban đêm, hãy hỏi bác sĩ nhi khoa về việc cho trẻ uống
một ít acetaminophen trước khi đi ngủ cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên hoặc
ibuprofen cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên.
Các vấn đề về
giấc ngủ ở mọi lứa tuổi
Một số vấn đề
về giấc ngủ có thể bùng phát vào bất kỳ thời điểm nào trong năm đầu tiên của bé
(và sau đó nữa). Hai vấn đề lớn mà bạn có thể gặp phải bao gồm:
Sự gián đoạn
trong thói quen
Không mất
nhiều thời gian để thay đổi thói quen ngủ của trẻ. Cảm lạnh hoặc nhiễm trùng
tai có thể tàn phá thói quen ngủ, cũng như những thách thức về cảm xúc chẳng hạn
như mẹ trở lại làm việc hoặc làm quen với người trông trẻ mới.
Đi du lịch
là một yếu tố phá vỡ lịch trình giấc ngủ chắc chắn khác và các cột mốc quan trọng
như thuần thục bò hoặc tập đi cũng có thể tạm thời cản trở giấc ngủ.
Mặc dù trẻ
sơ sinh thay đổi thói quen ngủ có thể quấy khóc hơn một chút, nhưng bạn phải
chuẩn bị cho bé trong những quá trình chuyển đổi này. Làm những gì bạn có thể để
an ủi đứa con của bạn thông qua việc gián đoạn lịch trình của chúng.
Sau đó, cố gắng
trở lại với thói quen sinh hoạt bình thường của bạn càng sớm càng tốt – theo
cùng một thói quen thoải mái trước khi đi ngủ theo trình tự như bình thường (tắm,
sau đó cho ăn, sau đó kể chuyện, v.v.).
Khó đi vào
giấc ngủ – mặc dù em bé có vẻ rất mệt
Điều gì xảy ra nếu trẻ ngủ không đủ giấc? Chúng có thể trở nên mệt mỏi – khi chúng kiệt sức và ủ rũ nhưng cũng quá căng thẳng để thư giãn.
Đó là một trường hợp điển hình về những gì có thể xảy ra nếu trẻ ngủ không đủ giấc: Con bạn cáu kỉnh và có những dấu hiệu khác cho thấy trẻ đã sẵn sàng để chợp mắt hoặc đi ngủ. Tuy nhiên, trẻ sẽ không thực sự ngủ.
Trẻ nhỏ hơn có thể chống lại các biện pháp xoa dịu thường giúp trẻ gật đầu, như đung đưa hoặc bú. Và trẻ sơ sinh trên 5 hoặc 6 tháng có khả năng tự ngủ, phải vật lộn để ngủ gật khi được đưa vào cũi, hoặc thức dậy và khó ngủ trở lại.
Đặt bé ngủ trưa hoặc đi ngủ khi bé mệt nhưng không quá mệt. Khi bạn bắt đầu phát hiện ra những dấu hiệu cho thấy con cần được nghỉ ngơi như dụi mắt, ngáp, nhìn ra xa bạn hoặc quấy khóc nhiều, đó là dấu hiệu của bạn để đưa con vào cũi hoặc nôi.
Kìm hãm sự thôi thúc khiến trẻ thức khuya – rất có thể nó sẽ khiến trẻ trở nên quá mệt mỏi và cuối cùng khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ hơn.
Ngoài ra,
hãy cố gắng đảm bảo rằng con bạn đang có tổng số giờ ngủ mà chúng cần. Ví dụ, nếu
trẻ thức dậy rất sớm từ giấc ngủ ngắn cuối cùng trong ngày, hãy cân nhắc đưa trẻ
đi ngủ sớm hơn một chút để bù đắp cho việc nhắm mắt đã mất. Nếu trẻ có một đêm
khó khăn hoặc thức dậy quá sớm vào buổi sáng, hãy cho trẻ ngủ trưa nhiều hơn
vào ngày hôm đó.
Khó ngủ sau
khi ốm
Đau hoặc ngứa cổ họng, nghẹt mũi và sốt đều có thể khiến trẻ sơ sinh (và cả người lớn) khó ngủ ngon hơn.
Tất nhiên, bạn muốn làm những gì có thể để xoa dịu con yêu và giúp con được nghỉ ngơi cần thiết, cho dù điều đó có nghĩa là hãy mua một liều thuốc hạ sốt nếu bác sĩ nhi khoa của bạn nói rằng không sao (ít nhất là acetaminophen dành cho trẻ sơ sinh) 2 tháng tuổi hoặc ibuprofen cho trẻ sơ sinh cho trẻ ít nhất 6 tháng tuổi) hoặc cho trẻ bú nhanh, hoặc bế trẻ thẳng khi trẻ ngủ để giảm nghẹt mũi.
Nhưng đôi khi, đặc biệt là nếu tình trạng thức giấc diễn ra trong nhiều đêm liên tiếp, trẻ có thể quen với việc đi thăm, ôm và thậm chí là bú lúc nửa đêm. Và điều đó có thể dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ ngay cả khi cô ấy đã cảm thấy tốt hơn.
Thói quen ngủ tốt bình thường của con bạn bị gián đoạn khi bị ốm, nhưng bây giờ khi con đã khỏe mạnh trở lại, con vẫn thức dậy và khóc đòi bạn suốt đêm.
Khi con bạn đã trở lại khỏe mạnh, bình thường vào ban ngày, đã đến lúc bạn nên quay trở lại thói quen ngủ bình thường vào ban đêm. Trẻ có thể mất vài đêm để làm quen lại với thói quen bình thường, vì vậy hãy kiên trì. Bạn càng kiên định, trẻ sẽ nhận được tin nhắn sớm hơn vì ban đêm đi ngủ, không đi chơi cùng nhau.
Và ngay cả
khi bạn không thể làm gì nhiều để khắc phục chúng, hãy yên tâm khi biết rằng
chúng chỉ là tạm thời. Khi em bé của bạn lớn lên và thay đổi, giấc ngủ của bé
cũng vậy.
